Hatalı Meslek Kodu Bildiren İşverene Para Cezası Uygulaması
2012 den bu yana işverenlerden çalıştırdıkları sigortalıların meslek kodlarını da SGK’ya bildiriyor.İşverenler çalıştırdıkları sigortalıların meslek adı ve meslek kodu bilgilerini işe giriş bildirgesiyle bildiriyorlar. Her ay verilen aylık bildirgelerde de meslek adı ve meslek kodu bilgisi yer alır.
Meslek kodu uygulamasının asıl amacı, özellikle kayıt içinde kayıt dışılık durumlarından biri olan ücretin eksik beyan edilmesi durumunu denetleyebilmektir.
Çalışanların hizmet dökümünde ise yaptıkların işin ne olduğu ve bu işi ne zamandır/kaç yıldır yaptığını kanıtlayan bir belgedir.
İstihdamın izlenip ölçülmesinde ve istatistiki verilerden faydalanarak, farklı politikalar geliştirmeyi sağlayan veriler olarak meslek kodları önem kazanmaktadır.
Meslek kodu seçiminde fiilen yapılan iş ile SGK ya bildirilen meslek kodu aynı olmalıdır.
Çalışanın fiilen yaptığı iş yerine, o işyerinde yapılan genel işle ilgili standart meslek kodları seçilmesi doğru değildir.Meslek kodu seçilirken, işçinin diploma ve belgeye dayalı bir mesleği bulunsa da, fiilen diplama ve belgedeki işi yapmıyorsa , yapılan işe uygun meslek kodu seçilmeli yada meslek kod listesinde birebir karşılığı bulunmayan bir iş icra ediyorsa da, işe en yakın meslek kodu seçilmelidir.
Hatalı Meslek Kodu Bildiren İşverene Ne Zaman Ceza Uygulanacak?
2016 yılında 5510 sayılı yasada idari para cezalarını düzenleyen 102 nci mad. bir ekleme yapıldı. Söz konusu düzenlemeyle muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde (MPHB) sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu gerçeğe aykırı bildiren işverenlere, sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanır. Bu cezaya bir üst sınır da getirilerek, bu durumda uygulanacak cezanın bir aylık asgari ücreti geçemeyeceği bildirildi.
Söz konusu cezanın, MPHB’de bildirilen her bir işyeri ve beyanname dönemi için ayrı uygulanacağı da SGK tarafından 2020/8 sayılı Genelgede açıklandı.
Bu ceza uygulaması, 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile birlikte yürürlüğe girdi.
Meslek kodu uygulamasının hatalı olduğunun, Kurumun denetim elemanları ile diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereği yaptıkları denetimler sırasında yapacakları tespitlerle, mahkeme kararıyla ya da Kurumca kamu idareleri, bankalar, işveren ve sigortalılardan alınacak bilgilere istinaden yapılacak değerlendirme sonucunda tespit edileceği de açıklandı.
İşverenler Hatalı Meslek Kodu Değişikliği Talebinde Bulunursa İdari Para Cezası Uygulanacak Mı?
SGK tarafından, İşverenin geçmişe dönük olarak meslek kodu değişikliği talep etmesi halinde, bu talebin denetime sevk edilmeksizin işleme alınacağı ve para cezası uygulanmaması gerektiği belirtildi.
Sigortalı tarafından Kuruma meslek kodunun düzeltilmesi talebinde bulunulması durumunda ise, konu denetmenlik birimine intikal ettirilmek suretiyle incelenmesi sağlanacak ve sonuca göre hatalı olduğu yönünde rapor edilmesi halinde İdari para cezası uygulanacaktır.
Meslek Kodu ile İlgili İşverenlere Uygulanacak Cezalar Hakkında SGK Genel Yazısı
Sosyal Güvenlik Kurumu 17 Haziran 2021 tarihinde meslek kodları hakkında bir genel yazı yayınlamıştır.
Buna göre;
İdari para cezası uygulanmasında; muhtasar ve prim hizmet beyannamesine geçişin yapıldığı tarih(1.1.2018) ve iller dikkate alınarak işlem yapılacaktır.
İşverenin sigortalı ile geçmişe dönük olarak meslek adı ve kodu değişikliğine dair talepte bulunması halinde, işverenin talebi denetime sevk edilmeksizin işleme alınacak ve herhangi bir idari para cezası uygulanmayacaktır.
Sigortalıların meslek adı ve kodu değişikliğe dair talepleri, meslek adı ve kodunun gerçeğe aykırı bildirildiğine dair Kurumca yapılan ihbar ve şikâyetler sosyal güvenlik denetmenliğine intikal ettirilecek, yapılacak inceleme neticesinde meslek adı ve kodunun gerçeğe aykırı bildirildiğinin tespiti halinde, işyeri bazında ve her bir beyanname dönemi için idari para cezası uygulanacaktır.
Meslek adı ve kodunun gerçeğe aykırı bildirildiğinin; mahkeme kararı, kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde veya kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden anlaşılması halinde, söz konusu tespitlere göre işlem yapılarak işyeri bazında ve her bir beyanname dönemi için idari para cezası uygulanacaktır.
KAYNAK: SGK Genel Yazı